شناخت بختک ، علائم بختک یا فلج خواب

بختک چیست و چگونه رخ میدهد؟شاید برای شما هم تجربه هایی از این دست پیش آمده باشد؛ مشکلی که اصطلاح علمی اش«فلج خواب» است و ایرانی ها آن را «بختک» می نامند.

فلج خواب یا به اصطلاح عموم بختک به علت استرس های روزانه و دیدن کابوس های وحشتناک فراوان مانند افتادن از جایی، غرق شدگی یا مرگ به وقوع می پیوندد .

در این حالت فرد احساس می کند جسمش سنگین گشته و هر چه فریاد می زند کسی صدایش را نمی شنود اما خوشبختانه این حالت هیچگونه عارضه جسمی در پی ندارد ومی توان با لمس بدن فرد یا صدا کردن اسم او، وی را از این حالت خارج کرد.در این بخش از سلامت روان در نمناک درباره بختک یا فلج خواب بیشتر بدانید و علائم آن را بشناسید.

بختک چه شکلی است؟

بسیاری از افراد به هنگام دیدن کابوس های شبانه ترسناک ، در خواب دچار فلج می شوند و نمی توانند حرکت کنند که این موضوع سبب ترس بیشتر آنها می شود و به همین خاطر گاهی توهم های ترسناک مانند دیدن سایه یا یک هیولا در تاریکی چاشنی این علائم می شود وو حشت شما را آنقدر بالا می برد که نمی تواند حرکت کند یا فریاد بزند .

در مورد پدیده فلج خواب باورها ی مختلفی در فرهنگ ها و جوامع مختلف وجود دارد، ایرانی ها این پدیده را به نام «بختک» می شناسند و آن را به جن زدگی تعبیر می کنند و فکر می کنند اعجوزه ای زشت روی بر روی بدن آنها می افتد و آنان را از حرکت باز می دارد.

طوری که حتی نمی تواند به درستی نفس بکشد و فریاد بزند و تمام اتفاقاتی که برای فرد می افتد به گردن دیوهای بدسرشت و اجنه می اندازند.ایرلندی ها براین باورندکه فلج خواب بر اثر دروغ روز قبلشان بروز می کند.

بختک یا فلج خواب

فلج خواب یـک تـجربـه ی دلــهره آور و هراس انگیز است که به حالت ناتوانی درانجام حرکات ارادی حین خواب اطلاق می شـود. فـلـج خـواب اغـلب مواقع هنگام بیدارشـدن از خـواب و یـا در لحظه ی به خـواب رفتن رخ میدهد و چند ثانیه بـه طـول می انجامد و در هر سنی روی می دهد.

علایم فلج خواب:

• ناتوانی در حرکت دادن بدن
• ناتوانی در صحبت کردن و فریاد زدن
• احساس خفگی و نزدیکی به زمان مرگ
• توهمات شنیداری، دیداری یا حتی لمسی اما رؤیا مانند ، مثل احساس حضور یک انسان دیگر در اتاق، احساس فشردگی در قفسه سینه، دیدن سایه افراد، دیدن منبع نورانی، شنیدن صدای افراد، شنیدن صدای قدمهایی که نزدیک میشوند، دیدن شبح، تجربه خروج از بدن، احساس شناور شدن در هوا، شنیدن صدای بازو بسته
• احساس وحشت و اضطراب

بختک سراغ چه کسانی می آید؟

افرادی که دچار اختلالات خواب هستند و ممکن است اختلال فاز رم (REM) اتفاق بیافتد .

افرادی که در خواب از خود واکنش های شدید فیزیکی مانند رفتارهای خشونتی و عصبی بروز می دهند.

افرادی که دچار کمبود خواب، عوامل ژنتیکی، استرس یا اضطراب زیاد هستند و ساعت خواب بدن شان بر هم می خورد .

افرادی که دچار اختلال های ذهنی، اختلال دو قطبی هستند.

افرادی که شب به پشت می خوابند.

افرادی که مبتلا به گرفتگی عضلات بدن مانند گرفتگی عضله پا هستند.

افرادی که از برخی داروها مانند داروهایی که برای بیش فعالی تجویز می شود ، استفاده می کنند.

افرادی که مواد مخدر مصرف می کنند.

تمام افرادی که این موضوع را تجربه می کنند و دچارفلج خواب می گردند در سلول هایشان ماده ای به نام «HLA-DR2» دارند. افرادی که روز خسته کننده یا پراسترسی را گذرانده اند، بیشتر از همیشه این حالت سراغ شان آمده است.

تغییرات در سبک زندگی یا مصرف قرص های خواب آور و آنتی هیستامین ها ممکن است به فلج خواب دچار شود.

بروز فلج خواب در زنان دو تا چهار برابر بیشتر از مردان است.

دماغ بختک را بکنید!

روایت دیگری از بختک در عوام وجود دارد که آنها براین باورند که بختک کنیز اسکندر بود! هنگامی که کلاغ به مشک محتوی آب حیات که اسکندر با خود از ظلمات آورده بود منقار زد و آب حیات بر زمین ریخت، این کنیز مشتی از آب را برداشت و نوشید و اسکندر به ضرب شمشیر بینی او را کند و بختک از گل، بینی دیگری برای او درست کرد !

بختک اگر ببیند که کسی طاقباز خوابیده به سینه او می جهد. اگر فرد بیدار شود، به بینی او چنگ بیندازد، بختک از ترس کنده شدن بینی خود گنجی از گنجه اسکندر را رشوه خواهد داد تا او دست از بینی اش بردارد!

آیا بختک خطرناک است؟

بین 25 تا 30درصد از جمعیت کلی جهان، در طول عمر خود دست کم یک بار فلج خواب را تجربه کرده اند که در این میان 95درصد از آنها تجربه حوادث وحشتناک را در خواب داشته اند. ژنتیک در بروز این مشکل نقش دارد و اگر یکی از اعضای خانواده دچار این مشکل باشد، احتمال مبتلا شدن اعضای دیگر خانواده هم ، وجود دارد.

اگرچه بسیاری از افراد درگیر با این مشکل دچار وحشت می شوند، اما همانطور که در این بخش از سلامت نمناک می خوانید این فرایند خطرناک نیست و چند لحظه بعد پایان می یابد و عارضه جسمی به همراه ندارد. بهتر است برای به دست آوردن سریع هوشیاری فرد باید انگشتان دست و پا همچنین چشمانش را به شدت تکان دهد و به دنبال آن سرش را حرکت دهد.

پیشگیری از فلج خواب یا بختک

• نخوابیدن به پشت
• کاهش استرس
• به اندازه کافی خوابیدن
• انجام ورزش های منظم
• زیاد غذا نخوردن
• ننوشیدن کافئین

چطور از شر بختک راحت شویم؟

با رعایت برخی موارد فلج خواب را می توان از بین برد یا تکرارش را به حداقل رساند.

1. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید

هنگامی که در خواب احساس فلج شدن می کنید برای رهایی از این احساس نباید زیاد تلاش نمایید زیرا ممکن است با دست و پا زدن و تلاش بیشتر علائم تشدید شود و شما بیشتر بترسید پس ابتدا نفس عمیق بکشید و یادآوری کنید که حالتان خوب است.

2.نجات از فلجی و بی حسی

زمانی که خواب بد دیده اید و احساس فلجی می کنید مشت خود را گره کرده و باز کنید و انگشتان خود را تکان دهید تا از خواب کاملا بیدار شوید و از بی حرکتی، حس خفگی و فشار در قفسه سینه رها گردید.

3.سعی کنید بیدار شوید

شما می توانید با یک حرکت یا تکان شدید از حالت فلجی خلاص شوید . پس از اینکه چنین حالتی به سراغ شما آمد از خواب برخیزید و مقداری آب سرد بر روی صورت خود بپاشید تا این حالت از شما دور شود و دوباره به رختخواب باز نگردید زیرا ممکن است فلجی در خواب به سراغتان بیاید پس بهتر است زمانی که کاملا آرام شدید به رختخواب خود بازگردید.

باید بدانید استرس یک عامل مهم در فلجی خواب است پس حتما قبل از خواب افکار استرس زا را از خود دور کنید.